Koruyucu Aile Hakkında Yasal Düzenlemler

Koruyucu ailenin açıklaması, başvuru ve kabul şartları ile ilgili bilgilendirmeler Koruyucu Aile Başvuru ve İstenilen Belgeler başlıklı yazımızda açıklanmıştır. Burada ise koruyucu aile hakkındaki yasal mevzuat düzenlemeleri incelenecektir.

Öncelikle Türk Medeni Kanunundaki düzenleme ile başlayalım.

Türk Medeni Kanununun 347'nci maddesi "Çocukların Yerleştirilmesi" başlığını taşımaktadır. Madde metni "Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur veya çocuk manen terk edilmiş halde kalırsa hakim, çocuğu ana ve babadan alarak bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirebilir. 

Çocuğun aile içinde kalması ailenin huzurunu onlardan katlanmaları beklenemeyecek derecede bozuyorsa ve durumun gereklerine göre başka çare de kalmamışsa, ana ve baba veya çocuğun istemi üzerine hakim aynı önlemleri alabilir. 

Ana ve baba ile çocuğun ödeme gücü yoksa bu önlemlerin gerektirdiği giderler Devletçe karşılanır. 

Nafakaya ilişkin hükümler saklıdır." şeklinde düzenlenmiştir. 

2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunundaki Düzenleme:

Sosyal Hizmetler Kanunun 23'üncü maddesi "Koruyucu Aile" başlığını taşımaktadır. 

Madde metni; "Mahkemece koruma kararı alınan korunmaya muhtaç çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda olduğu kadar Kurumun denetim ve gözetiminde bir "Koruyucu Aile" tarafından da yerine getirilebilir. Koruyucu aile, korunmaya muhtaç çocuğun bakımını ve yetiştirilmesini gönüllü olarak üstlenebileceği gibi,Kurumca tespit edilecek ve ödenecek bir ücret karşılığında da yapabilir. Koruyucu ailenin seçimine, çocukla ilgili sorumluluklarına, Kurumla olan ilişkilerine, hizmetin işleyişine ve aileye bu hizmeti karşılığı ödenecek ücrete ilişkin esaslar bir yönetmelikle düzenlenir" hükmünü içermektedir. 

633 Sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedeki Düzenleme:

Kanun Hükmünde Kararnamenin 2'nci maddesinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Görevleri başlığı altında Koruyucu aile ve korunmaya muhtaç çocuklarla ilgili görevleri sıralanmıştır. Bunlar:

"c) Çocukların her türlü ihmal ve istismardan korunarak sağlıklı gelişimini temin etmek üzere, ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, çocuklara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

d)Özürlülerin ve yaşlıların her türlü engel, ihmal ve dışlanmaya karşı toplumsal hayata ayrımcılığa uğramadan ve etkin biçimde katılmalarını sağlamak üzere, ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesini koordine etmek, özürlülere ve yaşlılara yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini yürütmek, bu alanda ilgili kurum ve kuruluşlar ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak." şeklinde düzenleme içermektedir.

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Görevlerindeki Düzenleme:

Madde 8: "ç) Çocukların her türlü ihmal ve istismardan korunması ve sağlıklı gelişimi için gerekli önleyici ve telafi edici mekanizmaları oluşturmak ve uygulamaya koymak.

d)Geçici ya da sürekli olarak aile ortamından mahrum kalan veya yüksek yararı ailesinin yanında bulunmamayı gerektiren çocuklara, özel bakım ve koruma hizmeti sunmak.

ı) Evlat edindirme ve koruyucu aile hizmetlerini koordine etmek." şeklinde düzenleme içermektedir.
5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunundaki Düzenleme:
Çocuk Koruma Kanununun 5'inci maddesi "Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler" başlığını taşımaktadır. Bu madde düzenlemesine göre, "madde 5- (1) Koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocuğun öncelikle kendi aile ortamında korunmasını sağlamaya yönelik danışmanlık, eğitim, bakım, sağlık ve barınma konularında alınacak tedbirlerdir. Bunlardan;
c) Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi halinde, çocuğun resmi veya özel bakım yurdu ya da koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara yerleştirilmesine" şeklinde düzenleme içermektedir.

Yukarıda bahsedilen tüm düzenlemeler hukukumuzda çocukların korunmasına ve eğitim ve gelişmelerinin düzenli ve güvenli bir şekilde yerine getirilmesi için yapılan düzenlemelerdir. Bu düzenlemelerde bize göstermektedir ki, günümüzde korunmaya muhtaç çocukların bu durumlarından olabildiğince az etkilenmelerini sağlayacak düzenlemeler çok önemlidir.
Gönüllülük esasına göre ücretsiz olarak da yapılabilen koruyucu aile düzenlemesi bakıma muhtaç çocuklar için verilen en güzel desteklerden biridir.
Yukarıda saymış olduğumuz kanuni düzenlemelerin dışında bir de  Koruyucu Aile Yönetmeliği mevcuttur. Koruyucu aile ile ilgili ayrıntılı düzenlemeler bu yönetmelikte yer almaktadır.