Sabit Ücret Satış Primi İle Çalışan İşçi Fazla Mesai %50 Zamlı kısım üzerinden hesaplanmalıdır

 

T.C.

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

E. 2021/8474

K. 2021/13187

T. 29.9.2021

DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ile davalılardan ... Pazarlama Dağıtım Reklam ve Yayıncılık Dayanıklı Tüketim Maddeleri İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. ve... Basın Yayın Pazarlama Dayanıklı Tüketim Maddeleri Ltd. Şti. vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi,

Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili davacının İhlas Pazarlama A.Ş. nin alt işverenleri olan diğer davalı şirketler nezdinde ofis müdürü olarak çalıştığını iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini, yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, kendi mesaisini kendisinin belirlemediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ve ücret alacağı taleplerinin davalılardan tahsilini talep etmiştir.

Davalılar Cevabının Özeti:

Davalı ... Paz. A.Ş. davacının bayi çalışanı olduğunu kendi çalışanı olmadığını belirterek husumet itirazı ile zamanaşımı def'inde bulunarak davanın reddini istemiştir.

Diğer davalı şirketler vekilleri zamanaşımı def'inde bulunarak davacının çalışmasının 1996 yılında başladığını, ücretin bordrosundaki ücret olduğunu, ekonomik nedenle işten çıkartıldığını, davacıya kıdem ve ihbar tazminatının taksitler halinde ödeneceğinin bildirildiğini ve bir kısım ödemeler yapıldığını beyanla davanın reddini savunmuştur.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İstinaf başvurusu :

İlk Derece Mahkemesi'nin kararına karşı, davacı vekili ile... Basın Yayın Paz. Day. Tük. Mad. Ltd. Şti. ve ... Paz. Dağ. Rek. ve Yay. Day. Tük. Mad. İç ve Dış tic. Ltd. Şti. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :

Bölge Adliye Mahkemesince, davalı vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine davacının istinaf başvurusunun ise hizmet süresi yönünden kabulüyle davacının sabit ücret + satış primi alması nedeniyle mesaisi arttıkça prim alacağı da artacağından bu yöndeki Yargıtay uygulaması da dikkate alındığında fazla çalışma ücretinin sadece %50 lik zamlı kısmının hesaplanmasında isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle hizmet süresinin değişmesinden etkilenen kıdem tazminatı ve yıllık izin alacakları resen hesaplanarak yeniden hüküm kurulmasına karar verilip , İlk Derece Mahkemesi'nin kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz:

Kararı, davacı ile davalılardan ... Pazarlama Dağıtım Reklam ve Yayıncılık Dayanıklı Tüketim Maddeleri İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. ve... Basın Yayın Pazarlama Dayanıklı Tüketim Maddeleri Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.

Gerekçe:

1-)Dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı davalılar... Basın Yayın Paz. Day. Tük. Mad. Ltd. Şti. ve ... Paz. Dağ. Rek. ve Yay. Day. Tük. Mad. İç ve Dış tic. Ltd. Şti. vekillerinin tüm davacının ise aşağıdaki bentlerin dışında kalan temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.

2-)Taraflar arasındaki uyuşmazlık, fazla mesai ücreti alacağının hesaplanması noktasında toplanmaktadır.

Primli çalışmada fazla çalışma ücreti hesabı:

a-)Ücret sadece primden oluşuyorsa;

Ücret sadece primden oluşuyorsa fazla çalışma ücreti ödenen primin saat ücretinin % 50 fazlasıyla ödenir.

b-) Ücret, sabit ücret ile hedefe veya kotaya bağlı primden oluşuyorsa;

Hedefe veya belli bir kotanın aşılmasına bağlı prim ödemesi uygulamalarında işçinin fazla çalışma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasıyla ödenir. Başka bir anlatımla bu tür prim ödemelerinin fazla çalışma ücreti hesabına bir etkisi bulunmamaktadır.

c-) Ücret, sabit ücret ile satışa, sefer sayısına (v.s) bağlı primden oluşuyorsa;

Satışa, ürün miktarına, sefer sayısına veya gidilen kilometreye göre prim ödemelerinde ise sabit ücret üzerinden % 150 zamlı saat ücretine göre hesaplama yapılarak sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Ödenen prim miktarının % 50 zam kısmına göre de hesaplama yapılır ve her iki hesap yöntemi toplanarak fazla çalışma ücreti belirlenir.

Örneğin işçinin 3.000,00 TL sabit ücret ve 1.000,00 TL ortalama prim aldığı durumda 3.000,00 TL/225 saat x 1,5 x fazla çalışma saat sayısı = A şeklinde sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Aynı dönem için ödenen primlerin fazla çalışmanın zamsız kısmını karşıladığı kabul edilerek, prim tutarı için 1.000,00 TL/225 saat x 0,5 x fazla çalışma saat sayısı = B hesabıyla prime düşen fazla çalışma ücreti belirlenir. A+B toplamı o dönem için hak kazanılan fazla çalışma ücretini belirler.

Somut olayda; davacının sabit ücret ve satış primi ile çalıştığı hususundaki Bölge Adliye Mahkemesi tespiti yerinde olmakla birlikte fazla mesai ücretinin zamsız kısmının ücret içerisinde ödendiği, fazla mesai ücretinin tespitinde yalnız %50 lik zamlı kısmın hesaplanması gerektiği yönündeki gerekçe ise Dairemiz içtihadına uygun değildir. Yukarıda açıklandığı üzere sabit ücrete ek olarak satış primi ile çalışan işçinin fazla mesai alacağının tespitinde, tespit edilen sabit ücret dikkate alınarak bu ücret üzerinden %150 zamlı saat ücreti tespit edilmeli ayrıca ödenen prim miktarı da dikkate alınarak %50 lik zamlı kısımda tespit edildikten sonra bu hesaplamanın toplam sonucuna göre davacının fazla mesai ücreti tespit edilmelidir. Bu husus gözetilmeden yazılı gerekçe ve hesaplamalara dayalı olarak davacının fazla mesai ücreti talebinin hüküm altına alınması hatalı olup bozma sebebidir.

3-) İhbar tazminatının hesabında esas alınan ücret taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.

İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararında davacının ücreti 3.110.00 TL sabit ücret artı prim kabul edildiği ve aylık giydirilmiş brüt ücretin bu durumda 5.025.92 TL olduğu dikkate alınmaksızın giydirilmiş ücretin 2.130.00 TL olduğu seçeneğe göre 3.349.42 TL ihbar tazminatına hükmedilmesi de isabetsiz olmuştur.

SONUÇ : Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 29.09.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

menu