İşe İade Davası Bilirkişi Rapor Örneği

B İ L İ R K İ Ş İ   R A P O R U

xxxx İŞ İŞ MAHKEMESİ’NE

DOSYA NO	xxxx  ESAS
DAVACI	xxx
VEKİLİ	AV. xxx
DAVALI	xxxx
VEKİLİ	AV.  xxx
DAVA TARİHİ	Xxx 2023

 

                Mahkemenizin yukarıda numarası ve tarafları yazılı dava dosyasından resen bilirkişi olarak görevlendirilmiş olup dosya tarafıma verilmekle, yapmış olduğum inceleme neticesinde hazırlamış olduğum raporumu saygılarımla sayın mahkemenize arz ederim.

 

DAVACININ TALEBİ

Davacı vekili dilekçesinde özetle; Davacının davalı xxx belediyesinin asıl işveren, diğer davalının alt işveren olduğu çalışma ilişkisinde, xxx ilçesinde bulunan xxxx öğretmen olarak 24.03.2020 tarihinden iş akdinin davalı tarafça haksız ve hukuka aykırı olarak fesih edildiği 08.09.2023 tarihine kadar kesintisiz ve sürekli olarak çalıştığını, davacının çalışma hayatının tamamında davalı belediye yetkililerinden aldığı emir ve talimatlara göre hareket ettiğini, davacının en son net xxxx TL ücret aldığını, maaşların bankadan yatırıldığını, davalı iş yerinde yemek imkanından faydalandığını, ayrıca davalı iş yeri ile TİS bağıtlayan Genel İş Sendikası’nın da üyesi olduğunu, giydirilmiş brüt ücretin tespitinde davacıya yapılan yardımların dikkate alınmasını, xxx ilçesinde xxxx tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi ilçe Başkanlığı seçimlerinin gerçekleştirildiğini ve bu seçimde xxx belediye başkanınca konuşma yapılırken bazı kişilerce yuhalandığını, bu olaydan sonra davacının da aralarında bulunduğu yaklaşık 50 kişinin iş akdine hiçbir savunma alınmaksızın son verildiğini, davacının söz konusu seçimin yapıldığı gün seçim mahallinde olmadığını, davacın iş akdinin feshinin usul veya yasaya aykırı olduğunu, davacının uzun süreden beri işini severek ve özveri ve saygı içerisinde yerine getirdiğini, olumsuz hiçbir davranışının bulunmadığını, davacı işçinin iş akdinin feshinin geçersiz ve haksız olduğunu beyan ederek;

§  Feshin geçersizliğine ve davacının işine iadesine,

§  Çalıştırılmadığı döneme ilişkin olarak 4 aylık ücret ve diğer haklarının ödenmesine,

§  İşe başlatılmaması halinde işe 8 aylık işe başlatmama tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

 

DAVALININ SAVUNMASI

Davalı xxx Belediye vekili dilekçesinde özetle; Davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmamış olduğunu, davacının süresinde arabulucuya ve mahkemeye başvurmamış olduğunu, davacının iş sözleşmesinin 4857 Sayılı İş Kanununun ilgili maddeleri uyarınca geçerli nedenle fesih  edilmiş olduğunu, davalı belediyenin yönetimsel bir karar aldığını ve bu kararı uyguladığının sabit olduğunu, Kamu hizmetlerinin devamını sağlamakla yükümlü olan ve bu kapsamda her türlü riski almak durumunda olan belediyenin, rasyonel, uygun ve faydalı olduğunu düşündüğü her türlü yönetimsel kararı alabileceğini, Yargıtay kararları ve doktrin görüşlerinde davalı belediyenin işin niteliği gereğince yeni organizasyon yapma ve işi ve iş gücünü yapılandırma hak ve yetkisinin bulunduğunun kabul edildiğini, Davacının diğer davalı xxx Belediyesi Personel Anonim Şirketi bünyesinde çalıştığını, bu şirketin 31.03.2018 tarihinde kurulduğunu, davacının çıkış kodunun 49 olarak gösterildiğini, işçinin görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi nedeniyle davacının işten çıkartıldığını, bu durumda davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacağını,  davalı belediye yönünden davanın husumet nedeni ile reddi gerektiğini, davacının diğer davalı şirkette temizlik personeli olarak çalıştırıldığını, davacının tüm talepleri açısından zaman aşımı itirazında bulunduklarını beyan ederek davanın reddi gerekliyse savunmasında bulunmuştur.

  

TANIK ANLATIMLARI

Davacı tanığı xxxx; “Ben davalı iş yerinde 2019-2023 yılları arasında özel güvenlik görevlisi olarak çalıştım. Davacıyı iş yerinden tanırım. Davacının 2020 yılında işe başladığını biliyorum, davacı benimle aynı gün 2023 yılında Eylül ayında işten çıkartıldı. Davacı belediyeye ait bir kreşte öğretmen olarak çalışırdı. Ben 2020 yılında davacının çalıştığı kreşte güvenlik görevlisi olarak çalışıyordum. Yaklaşık bir yıl beraber çalıştık. Davacının ne kadar maaş aldığını bilmiyorum. Maaşlarımız banka hesabına yatırılırdı. Elden ödeme yoktur, iş yerinde yol, yakacak ve yemek parası maaşa yansıtılırdı. Davacı işten çıkartıldı. CHP xxx teşkilatının xxxx tarihinde ilçe yönetimi için seçimi vardı. Davacı xxxx belediye başkanının desteklemediği diğer adayı desteklediği için işten çıkartılmıştır. Davacı ile birlikte yaklaşık 42-45 kişi toplu şekilde işten çıkartıldılar. Daha sonradan yanlışlıkla çıkarıldığı için 3-4 kişiyi geri işe almışlar, davacı ya fesih bildirimi sözlü olarak yapıldı diye biliyorum. Benim de davalara karşı açmış olduğum bir davam vardır ve derdesttir...” şeklinde beyanda bulunmuştur.

 

Davacı tanığı xxxx; “Ben davalı iş yerinde 2020-2023 yılları arasında özel güvenlik görevlisi olarak çalıştım. Davacıyı iş yerinden tanırım. Davacının 2020 yılında işe başladığını biliyorum, davacı benimle aynı gün 2023 yılında Eylül ayında işten çıkartıldı. Davacı belediyeye ait bir kreşte öğretmen olarak çalışırdı. Ben de bu kreşte güvenlik görevlisi olarak çalışıyordum. Davacının ne kadar maaş aldığını bilmiyorum. Maaşlarımız banka hesabına yatırılırdı. Elden ödeme yoktur, iş yerinde yol, yakacak ve yemek parası maaşa yansıtılırdı. Davacı işten çıkartıldı. CHP xxx teşkilatının xxxx tarihinde ilçe yönetimi için seçimi vardı. Davacı xxx belediye başkanının desteklemediği diğer adayı desteklediği için işten çıkartılmıştır. Davacı ile birlikte yaklaşık 40 kişi toplu şekilde işten çıkartıldılar. Daha sonradan yanlışlıkla çıkarıldığı için 4-5 kişiyi geri işe almışlar, davacıya fesih bildirimi sözlü olarak yapıldı diye biliyorum. Benim de davalara karşı açmış olduğum bir davam vardır ve derdesttir...” şeklinde beyanda bulunmuştur.

 

T E S P İ T L E R   V E   D E Ğ E R L E N D İ R M E

§ Dava dosyasına SGK tarafından davacının hizmet dökümü sunulmuş olup, davacını çalışması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Çalışan personel/işçi  sayısına ilişkin belgelerin sunulmuş olduğu görülmüştür.

İşveren Sicil No	İşveren Unvanı	İşe Giriş Tarihi	İşten Çıkış Tarihi	Çıkış Kodu
xxxx	xxx	24.03.2020	08.09.2023	49

Davacının belirtilen tarihler arasında 3 Yıl 5 Ay 14 Gün çalışma süresinin bulunduğu tespit edilmiştir.

§     Dosyaya sunulu bulunan 08.09.2023 tarihli işten ayrılış bildirgesinde davacının işten çıkış kodunun “49” olarak gösterildiği görülmüştür. 

§     Garanti  Bankası tarafından davacıya ait hesap hareketlerinin sunulmuş olduğu görülmüştür.  

·                     Dosya kapsamında, davacının 13.09.2023 tarihinde arabuluculuk başvurusu yaptığı, xxx Arabuluculuk Bürosunun xxxx – xxxx arabuluculuk numaralı dosyada İŞE İADE, İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI VE BOLTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİ alacakları hususunda anlaşamadığına dair 26.09.2023 tarihli anlaşamama tutanağının sunulduğu görülmüştür.

·                     Davacıya ait işçi sendikası üyelik fişinin sunulduğu, Genel-İş sendikasına 15.02.2022 tarihinde giriş yaptığı görülmüştür.

·                     Davacıya ait özlük dosyasının sunulduğu görülmüştür.

 

DAVA ŞARTLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME:

1-       İşçinin 30 veya Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşyerlerinde İstihdam Edilmesi;

Yasal düzenleme gereğince, davalı işyerinde çalışan işçi sayısının 30 veya 30’dan fazla olması gerekmektedir. Dava dosyasına sunulu bulunan SGK dökümü işyeri çizelgesinden davalı işyerinde 30 dan fazla işçinin çalıştığı tespit edilmiştir.

 

2-       İşçinin En Az 6 Aylık Kıdemi Olması;

Yasal düzenleme gereğince işçinin kıdeminin 6 aydan fazla olması gerekmektedir. Davacının tespit edilen kıdemi 3 Yıl 5 Ay 14 Gün olduğundan davacının iş güvencesi kapsamında olduğu tespit edilmiştir.

 

3-       İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması;

Taraflar arasında belirsiz süreli iş sözleşmesinin bulunması gereklidir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin özellikleri 4857 sayılı yasanın 11. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre bu tür sözleşmelerde iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Tüm dosya kapsamındaki sunulu bulunan deliller, davacı ve davalı taraf beyanları, davacının yaptığı iş ve yapılan işin niteliği, davalı işyerinin niteliği göz önüne alındığında taraflar arasındaki sözleşmenin belirsiz olarak kabul edilmesi gereklidir. Bu nedenle taraflar arasında belirsiz süreli iş sözleşmesinin olduğu tespit edilmiştir.

 

4-       İşçinin İşveren Sıfatının Bulunmaması ;

Yasal düzenleme gereği davacının işveren vekili sıfatının bulunmaması gereklidir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelerden davacının işveren vekili sıfatının olmadığı tespit edilmiştir.

 

5-       Davanın yasal süre içerisinde açılması gereklidir.

Davacının iş akdinin fesih tarihinin 08.09.2023 olduğu, dava dosyasına sunulu bulunan arabuluculuk son tutanağında arabuluculuk başvuru tarihinin 13.09.2023 olarak belirtildiği, son tutanağın 26.09.2023 tarihinde düzenlendiği görülmüştür. Dava tarihi de 02.10.2023 tarihidir. Bu durumda davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı tespit edilmiştir.

 

6-       İş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmesi;

Yasal düzenleme gereği, iş akdinin işveren tarafından fesih edilmiş olması gereklidir. Dava dosyasına sunulu bulunan SGK işten ayrılış bildirgesinde davacının işten ayrılış tarihinin 08.09.2023 olarak gösterildiği ve işten ayrılış kodunun da “49”  olarak gösterildiği tespit edilmiştir. Dava dosyasında davacının iş akdinin işveren tarafından fesih edildiği tespit edilmiştir.

 

İş hukuku yargılamasında, işçinin iş akdinin geçerli bir nedenle fesih edildiğinin ispat yükü davalı işveren üzerindedir. İş akdinin feshinin geçerli bir nedene dayanması, açık ve net olması ve yazılı olarak bildirimi gereklidir.

Davacı taraf 08.09.2023 tarihinde iş akdinin haklı neden olmaksızın fesih edildiğini, davalı taraf davacının iş akdinin haklı neden ile sona erdirildiğini beyan etmiştir.  Dava dosyasına sunulu bulunan SGK işten ayrılış bildirgesinde davacının işten ayrılış tarihinin 08.09.2023 olarak gösterildiği ve işten ayrılış kodunun da 49 olarak gösterildiği tespit edilmiştir.

Nihai takdir hakkı sayın mahkemeye ait olmak üzere; Davacının iş akdinin işveren tarafından haklı nedenle fesih edildiğinin kabul edilmesi halinde davanın reddi yönünde karar verilmesi gereklidir.

Davacının iş akdinin haklı bir sebebe dayanmaksızın 08.09.2023 tarihinde fesih edildiğinin kabul edilmesi halinde, davacının işe iade talebinin kabul edilmesi durumunda, 7036 Sayılı Yasanın 12. Maddesi ile 4857 Sayılı Yasanın 21. Maddesine eklenen düzenleme doğrultusunda dava tarihindeki ücret üzerinden davacının 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve yerleşik Yargıtay kararları gereği kıdem süresine göre 4 aylık işe başlatmama tazminatı hesaplanacaktır.

Ücret tespiti

Davacı vekili dilekçesinde davacının en son net maaşının 13.850,00 TL olduğunu beyan etmiştir.

Dosyaya sunulan belgelerde davacının ücret bilgisi aşağıdaki şekildedir.

 

Dosya kapsamında sunulan ücret bordrolarına göre davacının çıplak brüt ücretinin 11.760,00TL olduğu, ayrıca davacıya aylık 2.340,00 TL yemek yardımı, aylık 100,00 TL yakacak yardımı, son 1 yıl içinde aylık 645,98 TL  sosyal yardım ödemesi yapıldığı tespit edildiğinden davacının giydirilmiş brüt ücretinin 14.845,98 TL olduğu tespit edilmiştir.

 

Boşta Geçen Süre Ücreti ve Sair Haklar :

Konu ile ilgili Yargıtay kararlarında; “Boşta geçen süreye ait en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklar için feshi izleyen dönem ücretlerine göre hesaplama yapılmalıdır. Geçersiz sayılan fesih tarihinden sonra boşta geçen en çok dört aylık sürede işçinin çalışması devam ediyormuş gibi ücret ve diğer haklar belirlenmelidir…” (Yargıtay 9.HD. 28.12.2009 gün 2009/ 34595 E, 2009/ 37899 K)

 

“Boşta geçen sürenin en çok 4 aylık kısmı içinde gerçekleşen diğer haklar kavramına, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı, yakacak yardımı ve servis hizmeti gibi para ile ölçülebilen haklar dahil edilmelidir. Söz konusu hesaplamaların işçinin belirtilen dönemde işyerinde çalışıyormuş gibi yapılması ve para ile ölçülebilen tüm değerlerin dikkate alınması gerekir. Bununla birlikte işçinin ancak fiili çalışması ile ortaya çıkabilecek olan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret ile satışa bağlı pirim gibi ödemelerinin, en çok 4 ay kadar boşta geçen süre içinde ödenmesi gereken diğer haklar kavramında değerlendirilmesi mümkün olmaz…”(Yargıtay 9.HD. 18.11.2008 gün 2008/ 32727 E, 2008/ 31214 K).

 

4857 Sayılı Yasanın “Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları” başlıklı 21. Maddesinde; “Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir” hükmüne yer verilmiştir. Kanun lafzından anlaşılacağı üzere yargılama sırasında fesih sonrası doğmuş bilenen ücrete göre hesaplama yapılmalıdır.

 

Yasa gereği 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve sair haklar hesabında yemek yardımı, yol yardımı gibi sosyal haklarında hesaba dahil edilmesi gereklidir. Bu alacaklardan Gelir Vergisi, Sigorta Primleri ve Damga Vergisinin de kesilmesi gereklidir.

 

Süre	Ücret	Toplam
4	14.845,98	₺         59.383,92
% 15 SGK Kesintisi		₺           8.907,59
% 0,759 Damga Vergisi		₺              450,72
%15 Gelir Vergisi		₺           7.571,45
Net 4 Aylık Boşta Geçen Süre Ücreti		₺         42.454,16

 

İşe Başlatmama Tazminatı :

4857 Sayılı Yasanın “Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları” başlıklı 21. Maddesinde “İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.

Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde
ödenecek tazminat miktarını da belirler. Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.(Ek fıkra: 12.10.2017-7036/12md.) Mahkeme veya özel hakem, ikinci fıkrada düzenlenen tazminat ile üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakları, dava tarihindeki ücreti esas alarak parasal olarak belirler.” Hükmüne yer verilmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun “Tazminat ve yardımlarda” başlıklı 25. Maddesinde; “Aşağıda yazılı tazminat ve yardımlar Gelir Vergisinden müstesnadır: 1. (Değişik:18.1.2019-7162/2 md.) Ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25.8.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre ödenen işe başlatmama tazminatı…” olarak düzenleme yapılmıştır.

Yargıtay’ın konu ile ilgili kararında “Boşta geçen süreye ait ücret ve diğer haklar ile işe başlatmama tazminatı brüt olarak hüküm altına alınmalı ve kesintiler infaz sırasında gözetilmelidir. 16.6.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5904 sayılı yasa ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda değişiklik yapılmış ve işe başlatmama tazminatı gelir vergisi istisnaları arasında gösterilmiştir. Buna göre işe başlatmama tazminatından gelir vergisi kesilmemeli, sadece damga vergisi kesilmesiyle yetinilmelidir.” şeklinde karar verilmiştir.(Yargıtay 9.HD. 16.2.2010 gün 2009/29055 E, 2010/ 3626 K) Yasal düzenleme gereği bu ücretten sadece Damga Vergisi kesintisi yapılmaktadır.

Yargıtay’ın konu ile ilgili kararında “Dairemizin yerleşik uygulaması gereği, iş güvencesi niteliğindeki bu tazminat işçinin kıdemi, fesih sebebi gibi olgular dikkate alınarak belirlenmelidir. Maddenin alt ve üst sınırları aşılamaz. Üst sınırın aşılmasının tek istisnası 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun31.maddesindeki sendikal nedenle yapılan fesihlerdir. Bu maddede sendikal neden halinde işe başlatmama tazminatının işçinin en az bir yıllık ücreti tutarında belirleneceği açıklanmıştır. Dairemizin uygulaması bu yöndedir. (08.04.2008 gün ve 2007/27773 Esas, 2008/7819 Karar sayılı ilamımız). Dairemiz yıllık ücretli izinle ilgili 53. maddedeki kıdem sürelerini dikkate alarak 6 ay ile 5 yıl arasında kıdemi olan işçi için 4, 5 yıl ile 15 yıl arasında kıdemi olan işçi için 5, 15 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 6 aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatın belirlenmesini öngörmekte, fesih sebebine göre bu miktarlarda azami sınır 8 aya kadar da çıkmaktadır…“(Yargıtay 9.HD. E. 2013/3199 K. 2013/9270 T. 18.3.2013)

Davacının kıdem süresine göre aşağıda 4 aylık işe başlatmama tazminatı hesaplanacaktır.

SÜRE		ÜCRET	TOPLAM
4	Ay	₺              11.760,00	₺            47.040,00
Vergiden Muaf İşe Başlatmama Tazminatı			₺            47.040,00
Damga Vergisi %0759			₺                  357,03
Net İşe Başlatmama Tazminatı			₺            46.682,97

 

S     O     N     U     Ç

                         Hukuki durum ve delillerin nihai takdir ve değerlendirmesi sayın mahkemeye ait olmak üzere, davacının davasının kabul edilmesi halinde,

4 Aylık boşta geçen süre ücreti ve sair hakların 42.454,16 TL,

4 Aylık İşe başlatmama tazminatının 46.682,97TL olabileceği tespit edilmiş olup,

İş bu raporumu sayın mahkemenin takdirlerine saygılarım ile arz ederim. 12.02.2024

                                                                                                         Av. xxxx

                     Bilirkişisi - xxx